Uzmanlar, Salı gecesi Hartum’un kuzeydoğusundaki El Jeili Petrol Rafinerisinin bombalanmasının, derhal önlem alınmazsa çevre için feci sonuçlar doğuracağı konusunda uyarıyor. Rafinerinin yönetim kurulu üyesi Kamal El Tayeb, Radyo Dabanga’ya verdiği demeçte ülkenin en büyüğü olan El Jeili rafinerisinin kritik öneminden bahsetti. Port Sudan üzerinden ihraç edilmek üzere Güney Sudan’dan gelen petrolün bir kısmı da El Jeili’de rafine ediliyordu.
Sudan Silahlı Kuvvetleri (SAF) ile paramiliter Hızlı Destek Güçleri (RSF) arasında geçen yıl Nisan ayı ortasında patlak veren savaştan önce, El Jeili Petrol Rafinerisi’nin Sudan’ın benzin ihtiyacının yüzde 60’ını, dizelinin yüzde 48’ini ve yemeklik gazın yüzde 50’sini karşıladığını belirtti.
El Tayeb, rafinerideki stratejik depolama tesislerinin tahrip edilmesinin ülke için önemli bir risk oluşturduğu uyarısında bulundu. “Bu tesisler yakıt sıkıntısını önlemek için bakım veya acil durumlarda kullanılan petrol malzemelerini depoluyor. Bu tesislerin yok edilmesi Sudan’ı yakıt kıtlığına karşı daha savunmasız bırakarak, döviz dalgalanmalarına ve yakıt tankerlerinin düzensiz gelişlerine maruz kalan ithalata bağımlı hale getirecektir.”
Toksinler
Sudan’daki BM Misyonu’nda (UNMIS) çevre mühendisi olarak görev yapan Halid El Ananze, rafineriye yönelik hava saldırılarının çevresel etkilerinin hızlı bir şekilde değerlendirilmesi gerektiğini vurguladı. “Petrol rafinerileri, içerdikleri yanıcı ve zehirli hidrokarbon maddeler nedeniyle her zaman tehlikelidir. Rafineride meydana gelebilecek herhangi bir kaza çevreye ve insan sağlığına önemli zararlar verebilir Bombardımandan kaynaklanan sülfür dioksit gibi emisyonlar canlılarda uzun vadeli, kümülatif sorunlara neden olabilir ve asit yağmuru oluşturabilir. Rafinerinin tehlikeli maddeleri yeraltı sularını da kirletebilir.” dedi.
Kayıplar
El Jeili Petrol Rafinerisi başkentin 70 kilometre kuzeyinde, Atbara-Hartum yolunun doğu tarafında yer almaktadır. Sudan hükümeti ve Çin Ulusal Petrol Şirketi’nin (CNPC) ortak mülkiyetinde olan rafineri 2000 yılında faaliyete geçmiştir.
Geçen yıl savaşın patlak vermesinden birkaç gün sonra RSF sahanın kontrolünü ele geçirdi. Yedi ay sonra Sudan Hava Kuvvetleri’nin rafineriyi bombaladığı bildirildi.
Çarşamba sabahı RSF yine SAF’ı rafineriyi bombalamakla suçladı. Tüm tesisin mi yoksa sadece iki büyük yakıt tankının mı imha edildiği net değildi.
Ekonomi analisti Kemal Karrar o gün Sudan Petrol Bakanlığı’nın savaşın patlak vermesinden sonraki bir yıl içinde petrol sektörünün zararını 5 milyar dolar olarak tahmin ettiğini belirtti. Karrar, El Jeili petrol rafinerisine yönelik hava bombardımanlarından kaynaklanan kayıpların 4 milyar dolar daha olacağını hesapladı. (Dabanga)