Fransa’da 1962’den bu yana ilk kez bir hükümet, mecliste yapılan gensoru oylamasıyla düşürüldü. Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un, temmuz seçimlerinde sol ittifakın birinci çıkmasına rağmen Michel Barnier’i başbakan olarak ataması ve onun liderliğinde kurulan hükümet, meclisten güvenoyu alamadı.
Sol ittifak Yeni Halk Cephesi’nin (NFP) sunduğu gensoru önergesi, 331 milletvekilinin oyuyla kabul edildi. Aşırı sağcı Ulusal Cephe’nin (RN) de desteğiyle Barnier hükümeti görevden alındı. Fransa’da hükümetin düşmesi için 577 sandalyeli mecliste en az 289 milletvekilinin gensoru önergesini desteklemesi gerekiyor. Eylül ayında başbakanlık görevine atanan Barnier’in hükümeti, böylece üç aydan kısa bir süre görev yapmış oldu.
Gensoru Önergesinin Nedeni
Barnier, sosyal güvenlik bütçesini yürürlüğe koymak için Fransız Anayasası’nın 49. maddesinin 3. fıkrasına (49.3) başvurarak meclisi devre dışı bırakmıştı. Bu madde, hükümete bir yasa tasarısını meclis oylaması olmadan yasalaştırma yetkisi veriyor. Ancak aynı madde uyarınca, Ulusal Meclis de hükümet hakkında gensoru önergesi kabul ederek tasarının yasalaşmasını engelleyebiliyor.
Barnier’den Sonra Ne Olacak?
Yoğun tepki ve protestolara rağmen kurulan hükümetin kısa sürede düşmesinin ardından, Cumhurbaşkanı Macron’un nasıl bir yol izleyeceği belirsizliğini koruyor. Kime ve hangi partiye hükümet kurma görevini vereceği netleşmezken, sol ittifak NFP içinde çözüm konusunda farklı yaklaşımlar bulunuyor. NFP’nin bir parçası olan Sosyalist Parti (SP), ülkeyi krizden çıkarmak amacıyla bazı Macron yanlılarını da içeren geniş bir koalisyon önerirken, NFP’nin ana gücü Boyun Eğmeyen Fransa (LFI), Lucie Castets başbakanlığında NFP programının uygulanacağı ve Macron yanlılarının yer almadığı bir hükümet istiyor. Seçimlerden birinci çıkan NFP, daha önce Castets’i başbakan olarak önermiş, ancak Macron meclis çoğunluğu olmadığı gerekçesiyle bu öneriyi reddetmişti.
Macron İçin İstifa Dışında Seçenek Var mı?
Fransız yasalarına göre, Cumhurbaşkanı Macron’un meclisi feshederek yeniden genel seçime gitmesi için Temmuz 2025’e kadar beklemesi gerekiyor. Bu süreçte birçok hükümetin kurulup düşmesi mümkün.
İkinci alternatif ise Macron’un istifa etmesi. LFI grubu bu konuda ısrarcı ve birçok politikacı da bunun gerçek çözüm olacağını savunuyor.
Bu gelişmeler, Fransa’nın siyasi tarihinde önemli bir dönüm noktasını işaret ediyor. 1962’den bu yana ilk kez bir hükümetin gensoru ile düşürülmesi, ülkenin siyasi dinamiklerinde derin etkiler yaratabilir.