Avustralya yerli halkı Aborjin bir senatör, İngiliz kraliyet ailesi Pazartesi günü Avustralya parlamentosunu ziyaret ederken Kral Charles III’e Avustralya’nın kendi toprağı olmadığını söyledi.
Senatör Lidia Thorpe, İngiliz sömürgecilerin Yerlilerin topraklarını ve kemiklerini aldığını haykırdıktan sonra kraliyet çifti için düzenlenen parlamento resepsiyonundan çıkarıldı.
“Halkımıza karşı soykırım yaptınız” diye bağırdı. “Bizden çaldıklarınızı bize verin – kemiklerimizi, kafataslarımızı, bebeklerimizi, insanlarımızı. Topraklarımızı yok ettiniz. Bize bir antlaşma verin. Bir anlaşma istiyoruz.”
İngiliz sömürgeciler ile Avustralya’nın yerli halkları arasında hiçbir anlaşma yapılmadı. Charles, Albanese ile sessizce konuşurken güvenlik görevlileri Thorpe’un yaklaşmasını engelledi.
Thorpe yüksek profilli protesto eylemleriyle tanınıyor. 2022’de senatör olarak onaylandığında, o zamanki hükümdarı “sömürgeci Majesteleri Kraliçe II Elizabeth” olarak tanımlamasına izin verilmedi. Geçen yıl Sydney’de düzenlenen Gey ve Lezbiyen Madri Gras’ta bir polis aracının önüne yatarak kısa süreliğine engel oldu.
Ülkenin Avustralyalı bir devlet başkanıyla cumhuriyet olmasını isteyen Albanese, monarşiyi karşılama konuşmasında konuya dolaylı olarak değindi.
Albanese, “Kendi anayasal düzenlemelerimizin geleceğini ve Kraliyet ile olan ilişkimizin niteliğini tartıştığımız zamanlarda bile Avustralyalılara büyük saygı gösterdiniz” dedi. Ancak, “hiçbir şey yerinde durmuyor” dedi.
Parlamentonun çoğunluğu ve Hükümet Resepsiyona Katıldı
İngiliz kralının Avustralya’nın hükümdarı olarak kalmasını isteyen muhalefet lideri Peter Dutton ise, birçok cumhuriyet destekçisinin Charles ve Kraliçe Camilla için başkent Canberra’daki Parlamento Binası’nda düzenlenen resepsiyona katılmaktan onur duyduğunu söyledi.
Ancak Avustralya’nın altı eyalet hükümeti, resepsiyon davetiyelerini reddederek Avustralya devlet başkanına desteklerinin sinyalini verdi. Her biri Pazartesi günü daha önemli işleri olduğunu söylese de monarşi yanlıları kraliyet ailesinin küçümsendiği konusunda hemfikirdi.
Charles konuşmasının başında Canberra yerlilerinden yaşlı Violet Sheridan teyzeye kral ve kraliçeyi geleneksel olarak karşıladığı için teşekkür etti.
Charles, “Üzerinde buluştuğumuz toprakların geleneksel sahiplerine, Ngunnawal halkına ve 65.000 yıldır bu kıtayı seven ve önemseyen tüm İlk Milletler halklarına saygılarımı sunma fırsatı veren bu sabahki dokunaklı Ülkeye Hoş Geldiniz törenini ne kadar derinden takdir ettiğimi de belirtmek isterim. “Hayatım boyunca Avustralya’nın İlk Uluslar halkları, hikâyelerini ve kültürlerini cömertçe paylaşarak bana büyük bir onur yaşattılar. Kendi deneyimlerimin bu geleneksel bilgelikle ne kadar şekillendiğini ve güçlendiğini söyleyebilirim,” dedi.
Referandum da Kraliçe Devlet Başkanı Olarak Kaldı
Avustralyalılar 1999 yılında yapılan bir referandumda Kraliçe 2. Elizabeth’in devlet başkanı olarak kalmasına karar vermişti. Bu sonucun, bir hükümdar için çoğunluk desteğinden ziyade bir başkanın nasıl seçileceği konusundaki anlaşmazlığın bir sonucu olduğu yaygın olarak kabul edilmektedir. Albanese, hükümetteki mevcut üç yıllık dönemi boyunca konuyla ilgili başka bir referandum düzenlemeyi reddetti. Ancak merkez sol İşçi Partisi’nin gelecek yıl Mayıs ayında yapılacak seçimlerde yeniden seçilmesi halinde bu bir olasılık.
Charles ziyaretinden aylar önce Avustralya’daki cumhuriyet tartışmalarının içine çekilmişti.
Avustralya’nın Britanya ile anayasal bağlarını koparmasını isteyen Avustralya Cumhuriyet Hareketi, geçen yıl Aralık ayında Charles’a bir mektup yazarak Avustralya’da bir toplantı yapılmasını ve kralın davalarını savunmasını talep etti. Buckingham Sarayı Mart ayında kibarca bir mektup yazarak Kral’ın toplantılarına Avustralya hükümetinin karar vereceğini söyledi. Resmi programda Cumhuriyetçiler ile bir görüşme görünmüyor.
Buckingham Sarayı’nın mektubunda “Avustralya’nın bir cumhuriyet olup olmayacağı… Avustralya halkının karar vereceği bir konudur” denildi.
Pazartesi günü erken saatlerde Charles ve Camilla Avustralya Savaş Anıtı’na çelenk bıraktıktan sonra ziyaretlerinin ikinci tam gününde iyi dilekte bulunanlarla el sıkıştılar.
Daha Önce de Defalarca Geldi
Anıtta çifti görmek için 4,000 kişinin toplandığı tahmin ediliyor.
75 yaşındaki Charles’ın kanser tedavisi görüyor olması seyahat programının küçültülmesine neden oldu. Bu Charles’ın Avustralya’ya 17 defa gelişi ve 2022’de kral olmasından bu yana ilk seyahat.
Daha sonra Canberra’ya uçarak Meçhul Avustralya Askerinin Mezarı’nı ziyaret ettiler ve Parlamento Binası’nda bir resepsiyona katıldılar.
Savaş anıtından ayrılmadan önce, açık gökyüzü altında toplanan ve Avustralya bayrakları taşıyan yüzlerce kişiyi selamlamak için durdular. Hava sıcaklığının 24 santigrat dereceye (75 Fahrenheit) ulaşacağı tahmin ediliyordu.
Charles Çarşamba günü, Commonwealth Hükümet Başkanları Toplantısının açılışını yapmak üzere Samoa’ya gidecek. (Washington Times)